Hofstede

Hofstede

Cultuurverschillen zijn eigenlijk te wijten aan psychologische aspecten. Een van de psychologen die zijn inzicht heeft gegeven aan de basiswaarden van cultuurverschillen is Geert Hofstede. Hofstede was de eerste psycholoog die aan de hand van statistische analyses en harde cijfers kon laten zien dat culturen daadwerkelijk van elkaar verschillen in waarden. Vanuit zijn onderzoek is de Hofstede ontstaan. De verschillen in culturen zijn volgens Hofstede te onderscheiden in vier basis waarden:

-          Machtsafstand;

-          Individualisme versus collectivisme;

-          Masculiniteit versus feminiteit;

-          Onzekerheidsvermijding.

Later is nog onderzoek gedaan in Aziatische landen en dit resulteerde in een vijfde dimensie:

-          Lange termijn- versus korte termijngerichtheid. ¹

Hofstede en Oostenrijk

Machtsafstand

Machtsafstand heeft te maken met de vraag in hoever mensen het normaal vinden dat sommige mensen meer macht hebben dan anderen. Een grote machtsafstand betekent dat de macht ongelijk verdeeld is en in een cultuur met een kleine machtsafstand vindt men dat de macht niet of minder ongelijk verdeeld is.

De machtsafstand in Duitstalige landen zoals Oostenrijk is klein. Dit valt te verklaren vanuit de Romeinse tijd. Zuid-Europa werd toen geleid door een machtscentrum: Rome. De Germaans landen zoals Duitsland, Oostenrijk en ook Nederland behoorden tot het Germaanse rijk. Het Germaanse rijk was niet bereid om bevelen van anderen aan te nemen. Decentralisatie van de macht was in het Germaanse rijk normaal. ¹

In de onderstaande tabel 1. zijn de cijfers te zien die zijn gegeven voor de verschillende dimensies van Hofstede. Deze tabel is afkomstig van de officiële site van Geert en Gert Jan hofstede.

Tabel 1. Cijfermatig Hofstede

ctr	country	pdi	idv	mas	uai	ltowvs
AUT	Austria	11	55	79	70	60
NET	Netherlands	38	80	14	53	67
FRA	France	68	71	43	86	63
ITA	Italy	50	76	70	75	61

Oostenrijk scoort bij machtsafstand maar 11 punten tegenover Nederland met 38 punten. In Nederland ligt de machtsafstand al behoorlijk laag, maar in Oostenrijk vindt men de machtsafstand dus zeer klein. Wat ook opvalt, is dat in Frankrijk en Italië de machtsafstand inderdaad groter wordt bevonden. Dit kan dus waarschijnlijk afgeleid worden van de verschillen tussen het vroegere Romeinse en het vroegere Germaanse rijk¹.

Individualisme versus Collectivisme

Bij het individualisme gaat het om een persoon en bij het collectivisme gaat het om een groep en de rol van een persoon in die groep. Culturen waarin mensen van elkaar kunnen verwachten dat ze voor zichzelf zorgen zijn individualistische culturen. Wanneer banden ontstaan tussen individuen en wordt verwacht dat er voor de groep gezorgd wordt. Is er sprake van een collectivistische cultuur. Collectivisten zijn trouw aan de waarden van de groep. Bij het individualisme bestaat er weliswaar ook een groep, maar het individu hoeft niet per se loyaal te zijn aan deze groep. Dit wordt bij het collectivisme wel weer verwacht van een individu. Nog een verschil tussen deze twee groepen is het wij-zij gevoel.  Bij het collectivisme wordt een duidelijk onderscheidt gemaakt tussen de wij- en de zij-groep. Men moet loyaal zijn aan de wij groep en onderscheid maken tussen wij en zij. Bij het individualisme bestaat dit niet. Hierbij is iedereen gelijk en dient iedereen gelijk behandeld te worden. Zo wordt familie bij het collectivisme bijvoorbeeld vooropgesteld terwijl deze bij het individualisme als gelijke behandeld worden. ¹

Oostenrijk is een redelijk individualistisch land. Met een score van 55 zijn zij wel de laagste uit tabel 1. en neigt dit land dus ook wel een beetje naar de collectivistische kant.  Oostenrijk is een land dat meer bestaat uit kleine dorpjes dan uit grote steden. Hierdoor wordt het collectivisme versterkt. ³Oostenrijkers zijn ook vriendelijker en dorpelijker ingesteld. Dit is waarschijnlijk deels te verklaren door de geografie van het land. In Oostenrijk zijn veel bergdorpjes en in de winter komt het wel eens voor, dat deze dorpjes onbereikbaar zijn door bijvoorbeeld hevige sneeuwval. Voor die dorpjes is het dan belangrijk om samen te werken met elkaar als dorpelingen. Hierbij is een redelijk collectivistische houding nodig.³

Masculiniteit versus Feminiteit

Masculiniteit en feminiteit hebben alles te maken met de waarde die mensen hechten aan waarden zoals assertiviteit en geld verdienen (masculiniteit) of relaties tussen mensen, elkaar helpen en de kwaliteit van het bestaan (feminiteit). Wanneer van vrouwen wordt verwacht dat zij zich anders gedragen dan mannen en andere rollen op zich nemen zoals het huishouden, wordt er gesproken van een masculiene samenleving. Wanneer verwacht wordt dat mannen en vrouwen zicht hetzelfde gedragen en dezelfde taken hebben, heeft men te maken met een feminiene samenleving. ¹

In alle Duitstalige landen is de masculiniteit zeer hoog. In de tabel is te zien, dat de waarde 79 bedraagt². Dit is het hoogste van de vier landen. Haantjesgedrag, bluf en competitie spelen in Oostenrijk een veel grotere rol dan in bijvoorbeeld Nederland of België. Dit gedrag wordt in Oostenrijk vaak geuit door het bekleden van formele functies of uiterlijke tekenen. Vrouwen moeten zich vrouwelijk en/of assertief gedragen. Vaak gaat masculiniteit gepaard met een sterke onzekerheidsvermijding.³

Onzekerheidsvermijding

 Onzekerheidsvermijding geeft aan hoe mensen omgaan met risico’s en in hoeverre men deze wil vermijden. Angst voor het onbekende betekent een sterke onzekerheidsvermijding. Nieuwsgierigheid naar het onbekende betekent een zwakke onzekerheidsvermijding. Deze onzekerheidsvermijding kan bijvoorbeeld teruggevonden worden in het afsluiten van verzekeringen of het kiezen voor een stabiele carrière. ¹

Volgens de tabel bestaat in Oostenrijk met een waarde van 70 een sterke onzekerheidsvermijding.² De Oostenrijkers zien onzekerheid als een blijvende bedreiging die onder controle gehouden moet worden. Ook de uitspraak ‘tijd is geld’ moet niet uitgesloten worden in Oostenrijk. Oostenrijkers zijn over het algemeen schoon, netjes en punctueel met afspraken. Onvoorspelbaarheid en onbekendheid past hier dan ook totaal niet bij. Een opvallend punt is wel, dat in Oostenrijk op het onderwijs en bij de opvoeding weinig wordt gepusht op volharding, gehoorzaamheid, zorgzaamheid en hard werken. Dit heeft mogelijk te maken met de herinnering aan de Nazi-ideologie.³

Lange termijn- versus korte termijngerichtheid

Deze vijfde dimensie gaat over investeren. In hoeverre is de mens bereid om op korte termijn te offeren om daarvoor op langere termijn beloond te worden. In een cultuur die korte termijn gericht is, is het belangrijk te weten wat de waarheid is en wie dit bezit. Een korte termijn gerichte cultuur houdt vast aan tradities, komt sociale statusverplichtingen na, laat geld rollen en vraagt om snelle resultaten. Westerse landen denken vaak analytische waar Aziatische landen synthetisch en analogisch denken. ¹

Lange termijn gerichtheid is eigenlijk precies het tegenovergestelde. Het valt op dat vooral Aziatische landen vaak lange termijn gericht denken. Zij passen tradities aan de moderne omgeving aan, zijn voor spaarzaamheid en zuinigheid, hebben doorzettingsvermogen ten behoeve van resultaten op lange termijn en hebben deugdzaam leven als doel.¹

De meeste westerse landen hebben een korte termijn gerichte cultuur. Oostenrijk scoort in het onderzoekt van Hofstede een 60. Dit is van de Europese landen het laagste. Toch is Oostenrijk ook een redelijk korte termijn gericht land. Dit heeft toch te maken met de westerse cultuur van het digitaal denken. ²

·         Noot 1: Cleas, MT. (2007). Culturele Waarden en Communicatie. In internationaal perspectief. Tweede druk. Uitgeverij Coutinho, Bussum.

·         Noot 2: Hofstede, G. (2012). Cultuur. [www.document] < http://geerthofstede.nl/culture>. Geraadpleegd: 1 Juni 2012.

·         Noot 3: Knowledge to business. (2011). Oostenrijkers en Nederlanders. [www.document].      < http://www.culturescope.nl/content/view/280/55/lang,nl/>. Geraadpleegd op: 1 juni 2012.